Huyện Di Linh, văn hóa, đặc điểm và thông tin về Di Linh (Djiring)

THÔNG TIN CHI TIẾT HUYỆN DI LINH

Di Linh là một Huyện thuộc Tỉnh Lâm Đồng, tên Di Linh bắt nguồn từ Djiring, theo nhiều người, đây là tên của vị chủ làng có công thành lập ra buôn này. Nằm trên cao nguyên Di Linh, ở độ cao 1.000 m so với mặt nước biển. Di Linh là vùng đất Bazan màu mỡ, diện tích đất tự nhiên 161.315,5 ha; trong đó, có 67.923,6 ha đất sản xuất nông nghiệp, chiếm 42,11% tổng diện tích tự nhiên; có 83.254,6 ha đất lâm nghiệp, chiếm 51,61% tổng diện tích tự nhiên. Di Linh có tiểu vùng thời tiết, khí hậu rất thích hợp đối với các loại cây công nghiệp mà đặc biệt là cây cà phê.

ĐƠN VỊ HÀNH CHÍNH TRONG HUYỆN DI LINH.

Huyện Di Linh có 19 đơn vị hành chính cấp xã trực thuộc, bao gồm thị trấn Di Linh (huyện lỵ) và 18 xã: Bảo Thuận, Đinh Lạc, Đinh Trang Hòa, Đinh Trang Thượng, Gia Bắc, Gia Hiệp, Gung Ré, Hòa Bắc, Hòa Nam, Hòa Ninh, Hòa Trung, Liên Đầm, Sơn Điền, Tam Bố, Tân Châu, Tân Lâm, Tân Nghĩa, Tân Thượng.

MỐC GIAI ĐOẠN HÌNH THÀNH HUYỆN DI LINH.

Ngày 1 tháng 11 năm 1899, chính quyền Pháp lập tỉnh Đồng Nai Thượng (Province du Haut Donnai), tỉnh lỵ đặt tại Di Linh (Djiring). Công sứ đầu tiên là Ernest Outrey, kế là O’Connell (1902).
Năm 1903, bãi bỏ tỉnh Đồng Nai Thượng, chuyển thành đại lý hành chính Di Linh, do đại diện của Công sứ Bình Thuận cai trị. Người đầu tiên là Laugier (1903 – 1905), tiếp theo là Cunhac (1905 – 1912).
Năm 1905, Di Linh được nhập vào Bình Thuận.
Năm 1913, nhập đại lý Đà Lạt với đại lý Di Linh, gọi chung là đại lý Di Linh và vẫn thuộc tỉnh Bình Thuận.
Ngày 6 tháng 1 năm 1916, thành lập tỉnh Lâm Viên, gồm đại lý Đà Lạt mới lập lại và đại lý Di Linh được tách từ tỉnh Bình Thuận với tỉnh lỵ đặt tại Đà Lạt. Tỉnh Lâm Viên còn được gọi là Langbiang hay Lâm Biên.
Ngày 31 tháng 10 năm 1920, xóa bỏ tỉnh Lâm Viên để lập một phần ra thành phố Đà Lạt và phần còn lại lập lại tỉnh Đồng Nai Thượng với tỉnh lỵ đặt tại Di Linh.
Năm 1928, tỉnh lỵ tỉnh Đồng Nai Thượng được chuyển về Đà Lạt.
Ngày 8 tháng 1 năm 1941, lập lại tỉnh Lâm Viên với tỉnh lỵ đặt tại Đà Lạt và chuyển tỉnh lỵ tỉnh Đồng Nai Thượng về Di Linh.
Tháng 6 năm 1957, chính quyền Việt Nam Cộng hòa đổi tên tỉnh Đồng Nai Thượng thành tỉnh Lâm Đồng, sau khi đã tách một phần sáp nhập với thành phố Đà Lạt, thành lập tỉnh Tuyên Đức. Tỉnh Lâm Đồng gồm 2 quận: Bảo Lộc (Blao) và Di Linh. Chính quyền Việt Nam Dân chủ Cộng hòa và Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam nhập tỉnh Lâm Viên với tỉnh Đồng Nai Thượng thành tỉnh Lâm Đồng. Như vậy tỉnh Lâm Đồng do Việt Nam Dân chủ Cộng hòa và Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam đặt bao gồm 2 tỉnh Lâm Đồng và Tuyên Đức do Việt Nam Cộng hòa đặt.
Sau năm 1975, huyện Di Linh thuộc tỉnh Lâm Đồng, bao gồm 12 xã: Di Linh, Đinh Lạc, Đinh Trang Hòa, Đinh Trang Thượng, Gia Hiệp, Gung Ré, Hòa Bắc, Liên Đầm, Ninh Gia, Sơn Điền, Tân Châu và Tân Thượng.
Ngày 19 tháng 9 năm 1981, chuyển xã Di Linh thành thị trấn Di Linh (thị trấn huyện lỵ huyện Di Linh) và thành lập xã Bảo Thuận.
Ngày 6 tháng 3 năm 1984, chia xã Gia Hiệp thành 2 xã: Gia Hiệp và Tam Bố; chia xã Sơn Điền thành 2 xã: Sơn Điền và Gia Bắc; chia xã Đinh Trang Hòa thành 2 xã: Đinh Trang Hòa và Hòa Trung.
Ngày 6 tháng 6 năm 1986, chia xã Đinh Trang Hòa thành 3 xã: Đinh Trang Hòa, Hòa Ninh và Hòa Nam.
Ngày 24 tháng 10 năm 1987, chuyển xã Ninh Gia về huyện Đức Trọng quản lý.
Ngày 18 tháng 6 năm 1999, thành lập xã Tân Nghĩa trên cơ sở 3.470 ha diện tích tự nhiên và 5.923 nhân khẩu của xã Đinh Lạc.
Ngày 6 tháng 3 năm 2009, thành lập xã Tân Lâm trên cơ sở điều chỉnh 5.917 ha diện tích tự nhiên và 5.654 nhân khẩu của xã Tân Thượng.
Ngày 29 tháng 12 năm 2013, điều chỉnh 550,44 ha diện tích tự nhiên, 4.658 người của xã Gung Ré và 88,24 ha diện tích tự nhiên, 593 người của xã Tân Châu về thị trấn Di Linh quản lý.

VỊ TRÍ ĐỊA LÝ HUYỆN DI LINH

+ Phía đông giáp với huyện Đức Trọng.
+ Phía tây giáp huyện Bảo Lâm.
+ Phía nam giáp tỉnh Bình Thuận.
+ Phía bắc giáp tỉnh Đắk Nông và huyện Lâm Hà.

Huyện Di Linh có nhiều dạng địa hình khác nhau, nhưng chủ yếu có hai dạng địa hình.
– Địa hình bình sơn nguyên: Vùng này tương đối bằng phẳng, phân bố ở các QL 20, thích hợp trồng các loại cây công nghiệp.
– Địa hình núi cao: Phân bố ở phía nam và tây nam huyện; Hiện nay còn rừng tự nhiên che phủ, vùng này chủ yếu là phát triển lâm nghiệp với chức năng phòng hộ và bảo vệ môi trường.

Những vùng đất bằng có khả năng phát triển nông nghiệp phân bố chủ yếu dọc theo trục đường quốc lộ 20 và tuyến đường liên xã, đường trục xã nên việc khai thác vào sản xuất nông nghiệp cũng có nhiều thuận lợi. Tuy nhiên địa hình cũng tạo ra nhiều vị trí rất thuận lợi cho xây dựng các hồ chứa nước, các công trình thủy lợi nhỏ.

Huyện Di Linh nằm trong vùng khí hậu nhiệt đới gió mùa biến thiên theo độ cao, khí hậu ôn hòa quanh năm.
– Nhiệt độ không khí trung bình năm 22.1⁰C.
+ Tháng có nhiệt độ cao nhất (tháng 5) 25⁰C.
+ Tháng có nhiệt độ thấp nhất (tháng 2) 17⁰C.
– Số giờ nắng trong năm 2.122 giờ.
+ Tháng có số giờ nắng nhiều nhất (tháng 1) 232 giờ.
+ Tháng có số giờ nắng ít nhất (tháng 10) 83 giờ.
– Lượng mưa cả năm: 2.615,7 mm.
+ Tháng có lượng mưa cao nhất (tháng 10) 331,8 mm.
+ Tháng có lượng mưa thấp nhất (tháng 2) 3,9 mm.
– Độ ẩm bình quân năm 83%.
+ Tháng có độ ẩm trung bình cao nhất (tháng 10) 89%.
+ Tháng có độ ẩm trung bình thấp nhất (tháng 2) 67%.